Στρατηγικό Σχέδιο Ανάπτυξης Δήμου Μαρκοπούλο�
ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ή ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ
ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΜΑΡΚΟΠΟΥΛΟΥ
ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ 2008-2010
Χρήστος Κωτούλας
Β΄ ΜΕΡΟΣ: ΟΡΙΣΜΕΝΕΣ ΑΚΟΜΑ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΠΟΨΕΙΣ
Δημοσιοποίησα τις απόψεις μου πάνω στο ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ σε ότι αφορούσε το όνομα του ΠΟΡΤΟ ΡΑΦΤΗ και τη σύγχιση που δημιουργούσε και όχι μόνο η χρήση στο ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ι΄ του ονόματος «ΛΙΜΗΝ ΜΑΡΚΟΠΟΥΛΟΥ».
Με ικανοποίηση διαπίστωσα στη συνέχεια ότι στα υπόλοιπα τρία Κεφάλαια χρησιμοποιείται το κανονικό όνομα Πόρτο Ράφτη.
Επί της ουσίας τώρα του ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ (Σ.Σ.) ή ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ (Ε.Π.) έχω να κάνω κάποιες παρατηρήσεις και να καταθέσω και κάποιες απόψεις.
Πρόκειται για μία καλή δουλειά που προσφέρει πολλά στοιχεία πάνω στα οποία όποιος ενδιαφέρεται, μπορεί να προβληματισθεί και να δημιουργήσει άποψη.
Ένα μεγάλο έλλειμα είναι η περιγραφή της υφιστάμενης κατάστασης της γοργά αναπτυσσόμενης πόλης του Πόρτο Ράφτη τόσο από άποψη ανθρωπογενούς περιβάλλοντος (ενεργός πληθυσμός, συνταξιούχοι, άνεργοι μετανάστες) όσο και από άποψη φυσικού και θαλάσσιου περιβάλλοντος (αυθαιρεσίες στην παράκτια ζώνη και διαχείρηση της γειτνίασης της ακτογραμμής με απορροφητικούς βόθρους και ρύπανση της θάλασσας, διάβρωση της ακτής). Το 30% περίπου των ελληνικών ακτών έχουν υποστεί διάβρωση. Οι ακτές του Πόρτο Ράφτη και τις Χαμολιάς σε τι κατάσταση βρίσκονται; Πώς μπορούμε να τις προστατεύσουμε όταν δεν έχουμε πρωτογενή στοιχεία; Τί γίνεται με την αυθαίρετη δόμηση και τις καταπατήσεις;
Οι τελευταίες ανακοινώσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος διαπιστώνουν ότι οι παράκτιοι και θαλάσσιοι κοινόχρηστοι πόροι συνεχώς υποβαθμίζονται λόγω μη βιώσιμων μοντέλων ανάπτυξης που ακολουθούνται στις περισσότερες Χώρες. Η αστικοποίηση και η τσιμεντοποίηση των παράκτιων περιοχών, με κίνητρο την οικονομική, τουριστική και οικιστική ανάπτυξη προχωράει με ανησυχητικά γοργούς ρυθμούς (οι τεχνικές επιφάνειες παρουσιάζουν αύξηση της τάξεως των 190 km2 ετησίως μεταξύ των ετών 1990-2000).
Η ανάπτυξη μαρινών και λιμένων και οι υδατοκαλλιέργειες επηρεάζουν άμεσα τα οικοσυστήματα. Οι επιδράσεις τους επεκτείνονται πέραν αυτών της ρύπανσης, και στη δυναμική των ακτών.
Διεθνείς και Ευρωπαϊκοί Οργανισμοί ΟΗΕ και Μεσογειακό Σχέδιο Δράσης UNEP διαπιστώνουν (Αύγουστος 2006) ότι περίπου το 80% των Μεσογειακών ακτογραμμών θα απειλούνται άμεσα τα επόμενα χρόνια από τη διάβρωση εάν δεν αλλάξουμε ρότα.
Από τη μελέτη του Σ.Σ. και του Ε.Π. σχημάτισα την εντύπωση ότι η ΔΟΕ (Διεπιστημονικό Ομάδα Εργασίας) διακατέχεται από ένα κλασσικό μοντέλο Ανάπτυξης όμοιο με αυτό που περιγράψαμε παραπάνω. Εκτός από την έμμονη ιδέα της μαρίνας στο Πόρτο Ράφτη το Ε.Π. θέλει και μία άλλη μαρίνα τώρα στη Βραυρώνα (σελ. 6-Κεφα.3).
Βασίζεται στα μεγάλα έργα και στις μεγάλες επιχειρήσεις «Εκτέλεση διαδικασιών ωρίμανσης μεγάλων έργων» (σελ. 3 Κεφ.4).
Στο τέλος του πρώτου Κεφαλαίου διαβεβαιώνει ότι η Δημοτική Αρχή «αποβλέπει στην οργανωμένη προσέλκυση κατοίκων και μεγάλων Επιχειρήσεων» και στη σελ. 6 –Κεφ.3, θεωρεί σαν δυνατό σημείο ανάπτυξης «την ύπαρξη μεγάλων Επιχειρήσεων (ηγετών) στο χώρο δραστηριοποίησής τους», ενώ θεωρεί αρνητικό (αδύνατο σημείο) την «ύπαρξη μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων»...
Η αγιοποίηση της μεγάλης επιχείρησης στην περιφέρεια δεν είναι ό,τι καλύτερο. Οι ΟΤΑ εξ ορισμού θα πρέπει να στηρίζουν τις μικρομεσαίες ντόπιες επιχειρήσεις στην ισόρροπη βιώσιμη ανάπτυξη.
Οι μεγάλες Επιχειρήσεις είναι ενεργοβόρες, βασίζονται στα ορυκτά καύσιμα, (όλη η ανθρωπότητα παρατηρεί με δέος να πλησιάζει το πετρέλαιο τα 150 δολλάρια ), επιβαρύνουν με ρύπους το περιβάλλον, συμβάλουν στην αύξηση των αερίων του θερμοκηπίου, σφραγίζουν μεγάλες εκτάσεις εδάφους, όπως και τα μεγάλα έργα, επιδεινώνοντας τον υδροφόρο ορίζοντα ο οποίος έχει δηλητηριαστεί, όπως διαπιστώνει και το Ε.Π. από τα υγρά βιομηχανικά απόβλητα και την αλόγιστη χρήση φυτοφαρμάκων και λιπασμάτων. Δημιουργούν τα γνωστά καρτέλ που επιβάλλουν τιμές και νόμους. Οδηγούν στη διαπλοκή και τη διαφθορά τους πολιτικούς και διοικητικούς παράγοντες. Αποδυναμώνουν την πολιτική.
Αυτό το μοντέλο Ανάπτυξης των μεγάλων έργων και των μεγάλων επιχειρήσεων έχει οδηγήσει τον πλανήτη στις γνωστές κλιματικές αλλαγές, στην ερημοποίηση των δασών, στην ξηρασία, σε συνθήκες εξαθλίωσης εκατομμύρια ανθρώπους στις μεγαλύτερες κοινωνικές ανισότητες της εποχής μας. Αυτό το μοντέλο είναι κατά της αειφορίας και της βιώσιμης ανάπτυξης που έστω και δηλά επικαλείται ορισμένες φορές το Ε.Π.
Αυτό το μοντέλο βρίσκεται σε κρίση.
Όχι μόνο δεν θα πρέπει να θεωρούμε αδύνατο σημείο την ύπαρξη μικρών και μεσαίων Επιχειρήσεων αλλά θα πρέπει να τις ενθαρρύνουμε, να τις βοηθήσουμε να βελτιώσουν τα προϊόντα τους, να τυποποιήσουν παραδοσιακά προϊόντα ποιοτικά. Υπάρχουν μικρές επιχειρήσεις σε νησιά που εξάγουν όλα τους τα προϊόντα που δεν τα γνωρίζει η ελληνική αγορά. Συμβάλλουν θετικά στο μεγαλύτερο πρόβλημα που έχει η εθνική οικονομία. Στο έλλειμα του Εμπορικού Ισοζυγίου. Η περιφέρεια μπορεί να συμβάλει στην οικονομία εάν σκέφτεται παγκόσμια και δρά τοπικά. Πρέπει να ανακαλύψουμε τις εκτάσεις υψηλής γεωργικής παραγωγικότητας, να τις αξιοποιήσουμε ποντάροντας στην διαφορετικότητα των προϊόντων, και στην ποιότητα.
Οι μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις μπορούν να χρησιμοποιήσουν και ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, αρκεί το κράτος να γίνει πιό φιλικό σ’ αυτές, μπορούν να φέρουν μία ισορροπία στην αγορά, να βελτιώσουν τον ανταγωνισμό. Να ένα μεγάλο αντικείμενο με το οποίο μπορεί και πρέπει ν’ ασχοληθεί η περιφέρεια Τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας. Και ιδιαίτερα εδώ στα Μεσογεια την αιολική αλλά και την ηλιακή ενέργεια.
Το Ε.Π. θεωρεί απειλή για το Δήμο την Αστικοποίηση. Δεν προτείνει όμως καμία δράση για την αποτροπή της. Απεναντίας την ενθαρύνει και την υποβοηθά. Αστικοποίηση, με δύο λόγια, σημαίνει: Τσιμέντο+Ι.Χ. αυτοκίνητο. Η τσιμεντοποίηση και η χρήση του ΙΧ υπήρξαν τα δύο φετιχ του νεοέλληνα τα τελευταία χρόνια. Αυτά δημιούργησαν τις αποπνικτικές πόλεις από τις οποίες εμείς οι «ξένοι» δραπετεύσαμε και μας καταδιώκουν τώρα και εδώ.Θα πρέπει να αντισταθούμε.
Τί προτείνει, αλήθεια, το ΕΠ και το ΣΣ;
Αφού διαπιστώνει ότι τουλάχιστο μέχρι το 2030 «οι εντός Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου περιοχές του Δήμου Μαρκοπούλου είναι επαρκείς για τον προβλεπόμενο πληθυσμό (μόνιμο και εποχιακό)» και ότι «οι συνεχείς εντάξεις θα επιταχύνουν τη διαδικασία Αστικοποίησης της περιοχής (που έχει ήδη αρχίσει) και τη δημιουργία προβλημάτων ανάλογων εκείνων που υπάρχουν στο πολεοδομικό Συγκρότημα Πρωτευούσης (Π.Σ.Π.)», και αφού διαπιστώνει επίσης στη σελ. 3 «περιορισμένους ελεύθερους χώρους και χώρους πρασίνου», στο Κεφ. 4 στη σελ. 6 βάζει σαν στόχο την «Επέκταση πολεοδομικών σχεδίων-οικιστική ανάπτυξη». Υπογρ.δική μας. Δηλαδή, καινούργιες εντάξεις και ενίσχυση της απειλής!!! Μήπως δεν το διαπιστώσαμε και στο τσιμεντάρισμα των 10 στρεμμάτων του Κληροδοτήματος Σωτηρίου που από 15 χρόνια προσπαθούμε να σώσουμε ό,τι απέμεινε στο πρανές των πολυβολίων;
Το αντίβαρο στο δίπολο Τσιμέντο-ΙΧ αυτοκίνητο είναι οι Ελεύθεροι Χώροι και προτεραιότητα στα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς. Ούτε το ένα ούτε το άλλο φαίνεται στο Ε.Π. και στο Σ.Σ. Το Πόρτο Ράφτη από άποψη συγκοινωνίας είναι σε τραγική κατάσταση.
Για τον Δήμο Μαρκοπούλου θεωρείται ευκαιρία που υπάρχει «πρόθεση ανάπτυξης Βιολογικών Καθαρισμών (λυμάτων) στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Αττικής», σελ. 7 Κεφ. 3.
Είναι μία υπογράμμιση πολύ σημαντική αλλά δεν είναι καθαροί οι λόγοι αυτής της ευκαιρίας. Εάν η διαβούλευση ήταν σε επίπεδο διαλόγου, εδώ θα άνοιγε μία καλή συζήτηση.
Προσωπικά, ο γράφων την ευκαιρία την ορίζει, όπως επανειλλημένα έχει υποστηρίξει, σε επίπεδο συνεργασίας με Κορωπί και Παιανία και ένταξης του Βιολογικού του Μαρκόπουλου και κατά συνέπεια της Αποχέτευσης του Πόρτο Ράφτη στο ΚΕΛ (Κέντρο Επεξεργασίας Λυμάτων) του Κεντρικού Τμήματος Ανατολικής Αττικής που σχεδιάζει η ΕΥΔΑΠ. Ο Δήμος του Μαρκόπουλου γιατί το θεωρεί σαν ευκαιρία;
Στην επόμενη σελίδα το Ε.Π. αισθάνεται μαζί με την Αστικοποίηση, για την οποία μιλήσαμε, και κάποιες άλλες παράξενες εξωτερικές απειλές. Όπως την «Ανάπτυξη Πολιτιστικών και Αθλητικών υποδομών στους γειτονικούς ΟΤΑ»!!! (Σε τί αλήθεια αποτελεί απειλή αυτό για το Δήμο μας) ή το πιό ανησυχητικό, τη «Δημιουργία δύο ξεχωριστών αυτοδύναμων πληθυσμιακών Κέντρων» ένεκα του υψηλού ρυθμού πληθυσμιακής αύξησης και τη «μετατροπή των παραθεριστικών κατοικιών σε μόνιμες κατοικίες», καθώς αυτό θα επιφέρει «αλλοίωση της φυσιογνωμίας και χαρακτηριστικών των κατοίκων της περιοχής»!! (υπογραμ.δική μας).
Απειλή σημαίνει εκφοβισμός, τρομοκράτηση, λόγια ή πράξεις κάποιου που επιδιώκει να κάνει κακό σε κάποιον άλλο. Απειλή πολέμου. Απειλή καιρικών φαινομένων. Απειλή του εχθρού. Πώς μπορεί να υπάρξει ενιαίος δήμος με ένα ελάχιστο κοινωνικής συνοχής όταν οι ντόπιοι βλέπουν σαν εχθρούς, σαν εισβολείς τους παραθεριστές που έρχονται να μείνουν μόνιμα;
Ο Υπουργός ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. εξήγγειλε νέα Μεγάλα Έργα, νέους οδικούς άξονες, νέες γαλαρίες που θα τρυπήσουν τον Υμηττό και θα φέρουν την Αθήνα ακόμα πιό κοντά στα Μεσόγεια. Οι οικιστικές πιέσεις θα αυξηθούν. Είναι λογικό απο τη στιγμή που το αεροδρόμιο εγκαταστάθηκε στα Σπάτα. Η κοινωνική σύνθεση του πληθυσμού θα αλλοιωθεί αλλά, προς Θεού, μην μιλάμε για αλλοίωση της φυσιογνωμίας και των χαρακτηριστικών των κατοίκων επειδή θα πρέπει ν’ ανατρέξουμε στο 1420 και στο DNA του Γιάννη Μαρκόπουλου του ιδρυτή του μικρού χωριού, τότε, και της πόλης σήμερα.
Εξαρτάται από την πολιτική της Δημοτικής Αρχής η θωράκιση του Δήμου και η διατήρηση της μεσογήτικης φυσιογνωμίας της περιοχής. Ο ενεργός πληθυσμός του Μαρκόπουλου είναι ο μικρότερος της Ανατολικής Αττικής. Όσο θα κυριαρχεί η ιδέα της πώλησης οικοπέδων και αγροκτημάτων τόσο θ’ αλλοιώνεται η σύνθεση του πληθυσμού.
Και τον Τουρισμό το ΕΠ και το ΣΣ τον βλέπει μέσα από την οπτική του μοντέλου ανάπτυξης που αναφέραμε Ξενοδοχεία, Συνεδριακά Κέντρα, μαρίνες, κλπ. Βλέπει σαν ευκαιρία την «Ανάπτυξη ιδιαίτερων τουριστικών υποδομών στις παραθεριστικές περιοχές του Δήμου (Πόρτο Ράφτη, Βραυρώνα)» και «Ξενοδοχειακή υποδομή ποιοτικού Τουρισμού (υπογράμμ. δική μας) στις θεσμοθετημένες από το Γ.Π.Σ. ζώνες του Δήμου», σελ. 30 –Κεφ. 4.
Ποιές είναι αυτές οι περιοχές; Μήπως η χερσόνησος της Πούντας που επιδίωκε να αξιοποιήσει η μεγάλη μαρίνα που απετράπει πριν από 5 χρόνια; Ξενοδοχεία πάνω στο κύμα και παράλληλα «κλάματα» για την Αστικοποίηση και την «απειλούμενη αλλοίωση της φυσιογνωμίας και των χαρακτηριστικών των κατοίκων της περιοχής» δεν συμβιβάζονται..
Τα Μεσόγεια της χλωρίδας και της πανίδας, της βιοποικιλότητας αποτελούν δώρο της φύσης στους εαυτούς μας. Η ιστορική κληρονομιά του Μαρκόπουλου, του Πόρτο Ράφτη και άλλων περιοχών επίσης.Οι φυσικές ομορφιές είναι πολλές. Χρειάζεται να τις αναδείξουμε και πάνω από όλα να τις προστατέψουμε, (αρχαιολογικό και λαογραφικό υλικό, μονοπάτια περιπάτου, εξερευνήσεις, αγροτουρισμός, κλπ).
Στα Μεσόγεια υπάρχουν όλες οι προϋποθέσεις για την ανάπτυξη του Αγροτουρισμού. Το μεσογειακό τοπίο, η μεσογειακή κουζίνα συνδυασμένα με τη θάλασσα και την πολιτισμική κληρονομιά είναι εγγύηση, αρκεί να το πιστέψουμε. Δεν χρειάζονται μεγάλα έργα. Χρειάζονται έργα συμβατά με το περιβάλλον και καλά. Είναι δυνατή και απαραίτητη μία ήπια ανάπτυξη με σεβασμό στο φυσικό και θαλάσσιο περιβάλλον που θα φέρει και καλό Τουρισμό και θέσεις εργασίας.
Εάν γίνει πράξη η προσπάθεια εκσυγχρονισμού των υπηρεσιών και των επιχειρήσεων της Διοίκησης που περιγράφεται στο Κεφ. 2 ,ώστε το έργο τους να γίνει πιό αποτελεσματικό και να λειτουργούν με μεγαλύτερη διαφάνεια θα είναι πολύ θετικό.
Στη μελέτη αυτή μας έκανε εντύπωση η ικανοποίηση που νοιώθει η Δημοτική Αρχή με το πρόγραμμα διαλογής των απορριμμάτων όταν είναι γνωστό ότι στην Ελλάδα αυτός ο τομέας βρίσκεται σε νηπιακό στάδιο και είμαστε από τους τελευταίους των Χωρών της Ε.Ε.
Η ανακύκλωση χρειάζεται εκπαίδευση και συνεχή ενημέρωση. Η ανακύκλωση και η κομποστοποίηση των οργανικών απορριμμάτων που επίσης χρειάζεται εκπαίδευση (Σχολεία, κοινωνικούς φορείς, κλπ) και συνεχή ενημέρωση και η οποία είναι δυνατή στον Δήμο αλλά και η μεγαλύτερη προσπάθεια περισυλλογής από τους αρμόδιους ίσως λύσει το πρόβλημα των σκουπιδιών που στο Πόρτο Ράφτη, ιδιαίτερα το Καλοκαίρι, γίνεται εφιαλτικό.
Το Ε.Π. και το Σ.Σ. είναι για την τριετία 2008-2010 μέσα σε αυτά τα δυόμισυ χρόνια η Δημοτική Αρχή προσανατολίζεται να λύσει, εκτός από την Αποχέτευση και τον Βιολογικό, το πρόβλημα των Σχολείων, της Άθλησης, της Δημοτικής Συγκοινωνίας, τον Ηλεκτροφωτισμό οδών και Λεωφόρων, Αντιπλημμυρικών έργων, κλπ. Τα Πάντα. Θα διευθετηθούν και θα καθαριστούν ρέμματα, ακόμα και ποδηλατοδρόμοι. Θα κατασκευαστούν και Πλατείες. Όχι όμως στο Πόρτο Ράφτη αλλά στο.... Πούσι Ρι !!!
Πέντε χρόνια προσπαθούσαμε να πείσουμε για την αναγκαιότητα της μελέτης του κόλπου του Πόρτο Ράφτη από το ΕΛΚΕΘΕ, κ. Δήμαρχε. Και εάν δεν το παίρνατε προσωπικά το θέμα, ακόμα θα ήταν αίολο. Πώς θα τα κάνετε όλα αυτά; Χρειάζονται προτεραιότητες.
Το 2030 ο Δήμος Μαρκοπούλου δεν θα έχει περίπου 45.000 κατοίκους, όπως λέει το «Επιχειρησιακό Πρόγραμμα» αλλά πάνω από 60.000 κατοίκους.
Πώς σχεδιάζει η Δημοτική Αρχή να δεχθεί αυτόν τον πληθυσμό; Με ποιές υποδομές και υπηρεσίες, με ποιά νοοτροπία και πολιτική πρακτική; Με το να χάνονται ατέλειωτες ώρες στο Δημοτικό Συμβούλιο με τις διενέξεις όμορων αγροτικών ιδιοκτησιών και οικοπέδων; Αυτά μπορούν να λυθούν με συνοπτικές διαδικασίες.
Σε ένα παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον χρειάζεται να σκεφτόμαστε παγκόσμια και να δρούμε τοπικά. Μία σύγχρονη δημοτική αρχή θα πρέπει να υπερβεί τον τοπικισμό, ν’ αντιληφθεί τη νέα απότομη πληθυσμιακή άνοδο, ν’ αγκαλιάσει ισότιμα αυτόν τον κόσμο γνωρίζοντας ότι το τοπικό στοιχείο θ’ αλλοιώνεται όλο και περισσότερο, (αυτό δεν είναι καταστροφή) ν’ αναζητήσει πόρους και τεχνογνωσία από παντού, να σχεδιάσει μακροσκοπικά.
Το πρόβλημα της κυκλοφορίας στο Πόρτο Ράφτη αυτούς τους μήνες αρχίζει να γίνεται εφιαλτικό η ανυπαρξία του δικτύου των μέσων μαζικής μεταφοράς, είναι απίστευτο, παρ’ότι είμαστε δύο βήματα από τον Προαστιακό!
Ποιές είναι οι προτάσεις της δημοτικής αρχής στους συντάκτες της «Μελέτης Αναθεώρησης του Γενικού Πολεοδομικού Σχεδιασμού δήμου Μαρκοπούλου»;
Χρειάζονται κι άλλοι οδικοί άξονες αυτόνομης πρόσβασης. Το πρόβλημα των Σχολείων έγινε εκρηκτικό και αναγνωρίζεται η κρισιμότητά του και από το Ε.Π. Δεν μπορεί ν’ αντιμετωπίζεται ευκαιριακά και με ενοικιάσεις ακατάλληλων κτηρίων.
Γνωστό το πρόβλημα από χρόνια αλλά έλλειψε κι εδώ ο σχεδιασμός.
Δεν μπορούν να λυθούν τέτοια προβλήματα εάν δεν διαπραγματευτούμε, κι αν χρειαστεί να συγκρουστούμε, με μεγάλα ή μικρά συμφέροντα προς όφελος του κοινωνικού συμφέροντος και του μέλλοντος των παιδιών μας. Χρειάζεται ένα εκπαιδευτικό συγκρότημα στο Πόρτο Ράφτη αλλά η τοποθεσία του θα πρέπει να επιλεγεί χωροταξικά σωστά και οικονομικά ώστε να εξασφαλίζει τη λειτουργικότητα της ραγδαία αναπτυσσόμενης αυτής πόλης και να είναι φιλικό προς το περιβάλλον.
Ένα από τα πιό σοβαρά προβλήματα που έχει μία παράκτια πόλη, όπως είναι το Πόρτο Ράφτη, είναι η διαχείριση του Λιμανιού και της παραλίας για τα οποία το Ε.Π. δεν λέει τίποτα. Στις «Αναπτυξιακές προτεραιότητες» στο Κεφ.4 στην σελ. 3 γράφει για «προστασία της παραθαλάσσιας ακτογραμμής του Δήμου (Πόρτο Ράφτη), (υπογρ.δική μου). Χωρίς να έχει καμία προσέγγιση των βιοφυσικών (χημικών γεωλογικών, βιολογικών και οικολογικών) κοινωνικών και οικονομικών παραμέτρων της παράκτιας ζώνης που είναι απαραίτητες για την προστασία και αειφορική διαχείρηση.
Δεν γίνεται καμία ιδιαίτερη αναφορά στη μεγαλύτερη πόλη του Δήμου το Πόρτο Ράφτη που είναι δίπλα στη θάλασσα. Δεν περιγράφεται η υφιστάμενη κατάσταση. Μήκος ακτών, χρήσεις στη παραλιακή ζώνη, προβλήματα στο Λιμάνι και στο Βουρκάδι, ρύπανση της θάλασσας, νόμιμες και παράνομες εγκαταστάσεις. Χερσόνησος της Πούντας. Ποιά θα είναι η αξιοποίησή της; ποιές θα είναι οι χρήσεις; Ποιά είναι η πληθυσμιακή πυκνότητα ιδιαίτερα της παράκτιας ζώνης;
Ούτε ο χώρος ούτε ο τρόπος ούτε τα ασφυκτικά πλαίσια των 15 ημερών που θέτει η δημοτική αρχή για την διαβούλευση επαρκούν για να εκφράσω συνολικά τις απόψεις μου επί του Ε.Π.
Ο διάλογος θα πρέπει να γίνει με ανοιχτές συζητήσεις και σε βάθος, όπως έγινε με το Χωρικό Σχέδιο των Μεσογείων για τις χρήσεις γής που απορρέαν από την εγκατάσταση στα Σπάτα του νέου Αεροδρομίου και που εκπονήθηκε από την επιστημονική Ομάδα του Παντείου Πανεπιστημίου της οποίας επικεφαλής ήταν ο Καθηγητής κ. Λουκάκης.
Φυσικά η δική μας διαβούλευση θα είναι σε μικρότερη κλίμακα.
Θα ήθελα να προσθέσω ακόμα 2-3 παρατηρήσεις.
Θεωρώ μεγάλη παράληψη που στις σελίδες 36-37 Κεφ. Ι του Ε.Π. όπου μιλάει για τις πολιτιστικές δραστηριότητες δεν αναφέρεται καθόλου στη σημαντική και αξιόλογη παραγωγή όλα αυτά τα χρόνια του πολιτιστικού έργου της θεατρικής Ομάδας ΠΕΡΙΑΚΤΟΙ. Και το σημαντικότατο πρόβλημα των Λατομείων ξεπερνιέται με 4 γραμμές. Αλήθεια, σε ποιούς αναφέρεται το Ε.Π. κακι το Σ.Σ. όταν μιλάει πλέον της μιάς φοράς για «Αναχαίτηση της επιχειρηματικής δραστηριότητας σε συγκεκριμένα σημεία που υποβαθμίζουν την ποιότητα ζωής των κατοίκων του Δήμου»; Γιατί δεν μιλάνε καθαρά;
Άφησα τελευταίο το μεγάλο πρόβλημα υποδομής όπως είναι η Αποχέτευση. Στο Ε.Π. επαναλαμβάνονται με επιμονή σε όλα τα Κεφάλαια για «εντατικοποίηση ενεργειών κατασκευής των αποχετευτικών υποδομών» και «Ολοκλήρωση του Αποχετευτικού δικτύου». Χιλιοειπομένα πράγματα, τα ίδια που υποστηριζόντουσαν πριν από 15 χρόνια, όταν ο μόνιμος πληθυσμός του δήμου υπολείπετο των 10.000 κατοίκων και σήμερα, όπως είπαμε, ξεπερνάει τις 21.000 με τις γνωστές αυξητικές προβολές του μέλλοντος.
Τι σημαίνει σήμερα ότι το έργο της Αποχέτευσης και της Εγκατάστασης Επεξεργασίας Λυμάτων (ΕΕΛ) την «υλοποίηση» του οποίου έχει «προγραμματίσει» η δημοτική αρχή «θα εξυπηρετήσει 40.000 κατοίκους από τους οικισμούς Μαρκοπούλο, Πόρτο Ράφτη, Καλύβια και Κουβαρά»;
Μα, αυτό το έργο δεν ήταν προγραμματισμένο από 17 χρόνια πριν; Πώς σε αυτά τα χρόνια δεν κατασκευάστηκε ούτε μέτρο αποχετευτικού δικτύου της ευπαθέστερης παράκτιας ζώνης του Πόρτο Ράφτη, παρόλο που οι Ευρωπαϊκές πιστώσεις έρχονταν στο όνομά του, ενώ «ολοκληρώνονται» τα δίκτυα στην πόλη του Μαρκόπουλου, του Κουβαρά και των Καλυβίων;
Οι απόψεις μου είναι γνωστές. Το 1994 είχα γράψει ότι το Πόρτο Ράφτη ΔΕΝ θα μπορέσει να αποχετεύσει στον Βιολογικό του Μαρκόπουλου διότι η διαστασιολόγηση αυτής της εγκατάστασης δεν θα επαρκούσε για τις ανάγκες της παράκτιας ζώνης αφ’ ενός και αφ’ ετέρου το κόστος κατασκευής και λειτουργίας, ένεκα της υψομετρικής διαφοράς, θα ήταν μεγάλο και κατά συνέπεια θα έπρεπε να αναζητηθούν άλλες λύσεις. Σαν ΟΣΠΑ αλλά και σαν «Βιώσιμη Πόλη Καθαρή Θάλασσα» είχαμε προτείνει την συνεργασία με την ΕΥΔΑΠ.
Και στο Ε.Π. ο δήμος επιμένει ότι το Πόρτο Ράφτη θ’ αποχετεύσει στο Βιολογικό του Μαρκόπουλου. Ας προχωρήσουμε λοιπόν.
Θα πρέπει όμως, να είμαστε ειλικρινείς με τους κατοίκους και τους παραθεριστές. Θα πρέπει να τους πούμε ότι αυτό το Σχέδιο προβλέπει την διάθεση των επεξεργασμένων λυμάτων μέσω του Ρέματος του Αγίου Γεωργίου και του Ερασίνου στον όρμο της Βραυρώνας. Ποιός Μαρκοπουλιώτης το γνωρίζει αυτό; Και η ανώτερη ποσότητα ημερήσιας εκκροής δεν είναι 3.500 μ3, όπως λέει το Ε.Π. στη σελ. 15 αλλά πάνω από 4.000 μ3, όπως λέει η Περιβαλλοντική Μελέτη της INVECO A.E. Και τί θα γίνει σε εκείνη την «δεύτερη λεκάνη απορροής των Μεσογείων» στην περίπτωση μιάς μεγάλης πλημμύρας με «τα λιμνάζοντα νερά στον Αρχαιολογικό Χώρο της Βραυρώνας που είναι επικίνδυνα για την δημόσια υγεία» όταν ολοκληρωθεί και το δεύτερο Στάδιο του Βιολογικού που θα εξυπηρετεί 80.000 κατοίκους;
Δεν κινδυνολογώ και δεν υποστηρίζω ότι υποχρεωτικά ο όρμος της Βραυρώνας σαν αποδέκτης των επεξεργασμένων λυμάτων θα υποβαθμιστεί, όπως κάνανε μερικοί με τον υποθαλάσσιο και μήκους ενός χιλιομέτρου και βάθους 50 μέτρων Αγωγό Διάθεσης επεξεργασμένων λυμάτων, ανοιχτά στη Χαμολιά, του Κεντρικού Τμήματος Ανατολικής Αττικής της ΕΥΔΑΠ, που περιελάμβανε και το Πόρτο Ράφτη, και που απορρίπτει ο Δήμος.
Θα εξαρτηθεί από την ποιότητα του λύματος και τον σχεδιασμό στο σημείο της εκβολής.
Απεχθάνομαι τη λαϊκίστικη και ατεκμηρίωτη πολιτική που αποσκοπεί στο μικροπαραταξιακό όφελος καλλιεργώντας τον φόβο και τον πανικό.
Είμαι όμως λάτρης της πληροφόρησης και της ενημέρωσης επειδή ο ενημερωμένος πολίτης έχει άποψη και η δημοκρατία λειτουργεί όταν υπάρχει ελεύθερη έκφραση απόψεων.
Το σίγουρο είναι όμως ότι ο Όρμος του Πόρτο Ράφτη, από την έλλειψη Αποχεύτευσης, υποβαθμίζεται καθημερινά και το θαλάσσιο περιβάλλον επιβαρύνεται από την ανεξέλεγκτη απόρριψη ανεπεξέργαστων υγρών αλλά και στερεών αποβλήτων που καταλήγουν σε αυτό. Σε ποιό βαθμό ρυπένεται το θαλάσσιο περιβάλλον και σε ποιά σημεία δεν το γνωρίζουμε αφού «Στοιχεία για τη ρύπανση των ακτών του Δήμου που αποτελούν Τουριστικό πόλο έλξης κατά τους θερινούς μήνες δεν διατίθενται παρά μόνο για την Ακτή Αυλάκι όπου ελέγχεται συστηματικά από το 2003 και μετά, στα πλαίσια του Διεθνούς Προγράμματος Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης και Ευαισθητοποίησης ΓΑΛΑΖΙΕΣ ΣΗΜΑΙΕΣ», σελ. 13 Ε.Π.
Πέρυσι κυκλοφόρησαν κάποια στοιχεία από γνωστή οικολογική οργάνωση η οποία μιλούσε για ακαταλληλότητα κολύμβησης σε κάποιες περιοχές του Κόλπου του Πόρτο Ράφτη. Η δημοτική αρχή γιατί αντέδρασε τόσο έντονα τότε αφού δεν διαθέτει στοιχεία για τη ρύπανση των ακτών;
Πρόταση: Να ζητήσουμε από την Επιστημονική Ομάδα του ΕΛΚΕΘΕ με το οποίο υπογράψαμε σαν δήμος μαζί με τη Νομαρχία τη σύμβαση για τη μελέτη των υδρολογικών στοιχείων του Κόλπου, να κάνουν ταυτόχρονα και τις πρώτες μετρήσεις για τη ρύπανση των ακτών του Κόλπου και την ποιότητα του νερού για κολύμπι. Μπορούμε να επιμείνουμε να γίνουν χωρίς επιπλέον οικονομική επιβάρυνση.
Για να γίνει όμως αυτό θα πρέπει ν’ αρχίσουν τη μελέτη η οποία βρίσκεται εν αναμονή της προκαταβολής που συμφωνήθηκε και η οποία μέχρι στιγμής, που γράφονται αυτές οι γραμμές, δεν κατεβλήθη.
Τέλος, εάν η δημοτική αρχή, όπως αναφέρει στη σελ. 60 «αποβλέπει στην οργανωμένη προσέλκυση κατοίκων και μεγάλων επιχειρήσεων, (αλήθεια γιατί μόνο μεγάλων;) και τη δημιουργία ενός περιβάλλοντος ομοιογένειας ανάμεσα στα παραδοσιακά και τα νέα χαρακτηριστικά που αντιπροσωπεύουν τη σύνθεση των κατοίκων του δήμου» θα πρέπει να σκύψει με μεγαλύτερη προσοχή στη νέα πραγματικότητα που δημιουργεί η αυτόνομη πόλη του Πόρτο Ράφτη, να σεβαστεί τους κατοίκους και παραθεριστές της, να υπολογίζει και να συμβουλεύεται τους κοινωνικούς φορείς. Είναι θετικό που η μελέτη απευθύνεται επανειλλημένα στους πολίτες και τους καλεί να συμμετάσχουν ενεργά στην υλοποίηση του Σχεδίου. Χρειάζεται όμως να εξασφαλιστεί και η εμπιστοσύνη. Δεν θα ήταν θετικό π.χ. εάν συμμετείχαν στη Δ.Ο.Ε. κάποιοι πολίτες από το «δεύτερο πληθυσμιακά κέντρο του δήμου» που είναι το Πορτο Ράφτη;
Η αναπτυξιακή προοπτική της περιφέρειας μπορεί ν’ αποτελέσει όχημα των αναγκαίων αναδιαρθρώσεων, αρκεί να είναι ισόρροπη και αειφόρα με σεβασμό στο φυσικό και θαλάσσιο περιβάλλον που θα καταπολεμά τις ανισότητες, τις διακρίσεις και την ανεργία ιδιαίτερα των νέων μας που φθάνει στο 10% στο δήμο μας.
Δεν θα πρέπει να περιοριστούμε στα κλασικά και περιοριστικά πλαίσια του διαμετακομιστικού κέντρου εμπορευματικών μεταφορών που μας αποδώσανε. Θα πρέπει να τολμήσουμε και ν’ αντιμετωπίσουμε όλοι μαζί, ισότιμα χωρίς διακρίσεις και αποκλεισμούς τις νέες προκλησεις ποντάροντας και αξιοποιόντας την ευφυϊα και την εφευρετικότητα των νέων μας. Δεν θα πρέπει να φοβηθούμε από καινοτόμες αντιλήψεις και προτάσεις. Χρειάζεται ένα όραμα βιώσιμων πόλεων με ανοιχτούς ορίζοντες.
Το Σ.Σ. διαπίστωσε, έστω και αργά, το προφανές. Την ύπαρξη, δηλαδή, των δύο πόλων των δύο πληθυσμιακών κέντρων, των δύο πόλεων, του Μαρκόπουλου και του Πόρτο Ράφτη, στις οποίες στηρίζεται ουσιαστικά ο Δήμος.
Η σωστή ανάγνωση και κατά συνέπεια οι σωστές πρωτοβουλίες και πρακτικές θα δώσουν το στίγμα του μέλλοντος του ενιαίου δήμου.
Δεν μπορεί εσαεί η μία πόλη να εκπροσωπείται από την άλλη στο όνομα του ενιαίου δήμου. Ούτε να καταγγέλεται όποιος διαφωνεί με αυτή την τακτική, ότι διχάζει και δυναμιτίζει την ενότητα του Δήμου. Αυτή η άποψη ακούγεται πιά παροχημένη.
Μιά καινούργια διαλεκτική μπορεί και πρέπει ν’ ανοίξει μεταξύ των δύο οικισμών, λιγότερο υποκριτική, πιό ειλικρινής και πιό δημοκρατική. Τη δημοκρατία όμως, χρειάζεται να την αντιληφθούμε και με την έννοια που δίνει ο Καστοριάδης σε σχέση με το δημόσιο χώρο, «δημοκρατία είναι το πολίτευμα εκείνο στο οποίο ο δημόσιος χώρος γίνεται πραγματικά δημόσιος, δηλαδή, ανήκει σε όλους, είναι πραγματικά ανοιχτός στη συμμετοχή όλων» Το έλλειμα δημόσιου χώρου είναι και έλλειμα δημοκρατίας. Διαφορετικά θα έχουμε, όπως διαπιστώνει το Ε.Π., κι όχι μόνο στη σελ. 27 του πρώτου Κεφαλαίου αλλά και σε άλλα Κεφάλαια, όλο και μεγαλύτερη «Ενίσχυση της απεξαρτητοποίησης των οικισμών Μαρκοπούλου και Πόρτο Ράφτη καθώς πλέον αποτελούν τόπο κατοικίας πολιτών που μετακινούνται ως επί το πλείστον προς το μητροπολιτικό κέντρο όπου και εργάζονται ενώ ελαχιστοποιείται η μετακίνηση μεταξύ των δύο περιοχών».
Χρήστος Κωτούλας
Μηχανολόγος Μηχανικός Υγειονολόγος MSc
Μέλος ΤΕΕ
